มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง : ที่ตั้งลับกองบัญชาการ “ขบวนการเสรีไทย”

“There are, I know, many who were prisoners of war in Siam who have good reason to be grateful for Pradit's good will to us. So let us honour a man who has rendered high service to the allied cause and to his own country, and who from my personal knowledge of him is a firm advocate of Anglo-Siamese friendship. The chain of local resistance to Japanese oppression in the occupied lands of South-East Asia had very few gaps in it, and one of the strongest links was forged by Pradit in Siam.”

(Loud and prolonged cheers.)

แปลเป็นภาษาไทยว่า

“ข้าพเจ้ารู้ว่ามีบุคคลมากหลายที่เคยตกเป็นเชลยศึกในสยามได้มีความสำนึกอันถูกต้องในแง่ที่มีความกตัญญูรู้คุณต่อความปรารถนาดีของประดิษฐ์ซึ่งมีต่อเรา ดังนั้นจึงขอให้เราให้เกียรติแก่บุคคลผู้นี้ที่ได้ให้บริการอย่างสูงต่ออุดมการของสัมพันธมิตรและต่อประเทศของเขาเอง และโดยความรู้เห็นเป็นส่วนตัวของข้าพเจ้า เขาก็เป็นบุคคลที่ได้ส่งเสริมมิตรภาพระหว่างอังกฤษกับสยามเป็นอย่างหนักแน่นมากด้วย สายระยางแห่งการต่อต้านในท้องถิ่นแห่งการกดขี่ของญี่ปุ่นในดินแดนอาเซียอาคเนย์ ภายใต้การยึดครองของญี่ปุ่นนั้นถึงจะมีช่องว่างอยู่บ้าง ก็มีอยู่อย่างเล็กน้อยเหลือเกิน และสายระยางที่เข้มแข็งที่สุดอันหนึ่งก็ได้แก่สายระยางซึ่งได้บากบั่นสร้างสรรค์ขึ้นโดยประดิษฐ์ในสยามนี้เอง”

(เสียงแห่งความชื่นชมยินดีได้โห่ร้องก้องขึ้นเป็นเวลายาวนาน)

คำแปลภาษาไทย

สโมสรกองกำลังพิเศษ
8 เฮอเบอร์ทเครเซนท์ ไนทส์บริดจ์
ลอนดอน เอส ดับเบิลยู
17 ธันวาคม ค.ศ. 1970 (พ.ศ. 2513)

ฯพณฯ ปรีดี พนมยงค์
อี.ซี. 3-5
17 ถนนเอมิล ดูบัวส์
ปารีส 16

ฯพณฯ

คณะกรรมการได้มีมติเป็นเอกฉันท์ ให้ข้าพเจ้ามีหนังสือขอร้องให้ท่านรับคำเชิญของเราที่ขอให้ท่านเป็นสมาชิกกิตติมศักดิ์ของสโมสรนี้

ดังที่ ฯพณฯ คงจะทราบแล้ว สโมสรนี้ได้ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี ค.ศ. 1945 โดยและเพื่อบุคคลซึ่งได้ปฏิบัติการอยู่ในกองกำลังพิเศษ และบุคคลซึ่งได้ทำงานอยู่ในขบวนการต่อต้านและขบวนการใต้ดินในระหว่างสงคราม ค.ศ. 1939-1945 (พ.ศ. 2482-2488)

เราและสมาชิกทั้งหลายของสโมสรนี้ มีความชื่นชมยินดีเป็นอย่างยิ่งที่ได้ทราบว่า ฯพณฯ จะยอมรับเป็นสมาชิกภาพกิตติมศักดิ์ของสโมสรนี้ ข้าพเจ้าทราบดีว่าสมาชิกเหล่านี้ทั้งที่เป็นคนไทยและคนอังกฤษ ซึ่งเคยทำงานอยู่ในแผนกประเทศสยามของกองกำลัง 136 ซึ่งเป็นผู้ที่ทำงานอย่างใกล้ชิดกับท่านและได้รับการสนับสนุนอย่างแข็งขัน และได้รับการส่งเสริมกำลังใจจากท่านตลอดเวลาในระหว่างหลายปีของการทำสงครามนั้น คงจะมีความชื่นชมยินดีเป็นพิเศษ

การที่ส่งคำเชิญดังกล่าวมายัง ฯพณฯ ในครั้งนี้ก็เพื่อเป็นเครื่องหมายแสดงถึงการยอมรับนับถือ และการยกย่องอย่างสูงของเราต่อบทบาทอันเด่นชัดของ ฯพณฯ ในการสนับสนุนและค้ำจุนขบวนการต่อต้าน ซึ่งได้รับใช้ประเทศของเราทั้งสองในยามที่ตกอยู่ในอันตรายและการเสี่ยงภัย

ด้วยความจริงใจของข้าพเจ้า
ยอฟเฟรย์ เอ็ช วอลฟอร์ด
ประธานกรรมการ

“At the time of my departure from Bangkok on June 29, 1942, the Thai Government appeared to be under the control of and subservient to the Japanese military although still nominally independent. The pre-war Council of Ministers remained in office with a few exceptions. As previously noted Luang Pradist Manudharm, pre-war Minister of Finance, who had so stoutly resisted Japanese attempts at financial penetration and who has staunch pro-Allied sentiments, had been “promoted” to the Council of Regency to eliminate him from political activities inimicals to Japan...... Luang Vichitr had recently become Foreign Minister. Nai Direck, the pre-war Foreign Minister, was safely under observation as Thai Ambassador in Tokyo. As indicated in a preceding paragraph the only notable absentee was Nai Vilas Osathananda, former Director General of the Publicity Department.

“Indications of the development of a “Free Thai” movement organized by university students were reported. Evidently, the objective of such a movement would be to create an underground revolutionary group which at a propitious moment would seize the power and free the country from the Japanese yoke and the control of its present......leaders. Whether the small group of liberal and pro-Allied leaders who are still in the Government.....are connected with this movement is not known.”

แปลเป็นภาษาไทยว่า

“ในขณะที่ข้าพเจ้าเดินทางจากกรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน ค.ศ. 1942 นั้น ปรากฏว่ารัฐบาลไทยอยู่ภายใต้การควบคุมและรับใช้การทหารของญี่ปุ่นแม้ว่าจะเป็นเอกราชแต่ในนาม รัฐมนตรีที่เป็นอยู่ก่อนสงครามคงดำรงตำแหน่งอยู่ต่อไป ดังที่ข้าพเจ้าบันทึกส่งมาก่อนแล้วว่าหลวงประดิษฐ์มนูธรรมรัฐมนตรีคลังก่อนสงครามที่ต่อต้านญี่ปุ่นอย่างเข้มแข็ง ในการที่จะแทรกเข้ามาทางการคลังและเป็นผู้มีจิตใจนิยมสัมพันธมิตรนั้นได้ “เลื่อนตำแหน่งขึ้น” สู่คณะผู้สำเร็จราชการฯ เพื่อกำจัดเขาให้พ้นจากกิจกรรมทางการเมืองอันไม่เป็นมิตรต่อญี่ปุ่น ......หลวงวิจิตรฯ ได้เป็นรัฐมนตรีต่างประเทศเมื่อเร็วๆ นี้ นายดิเรกรัฐมนตรีต่างประเทศก่อนสงครามปลอดภัยภายใต้การสอดส่อง คือ เป็นเอกอัครราชทูตไทยประจำโตเกียวดังที่ได้ชี้แจงในวรรคก่อนนี้แล้วว่าผู้ที่ไม่อยู่ในคณะรัฐบาลคนเดียว คือ นายวิลาศ โอสถานนท์ อดีตอธิบดีกรมโฆษณาการ”

“ได้รับแจ้งว่าได้มีการประกอบขึ้นซึ่ง “เสรีไทย” ขบวนหนึ่ง จัดตั้งโดยนักศึกษามหาวิทยาลัย เป็นที่แน่นอนว่าวัตถุประสงค์ของขบวนการเช่นนี้ก็เพื่อจัดตั้งกลุ่มอภิวัฒน์ใต้ดิน ซึ่งเมื่อถึงโอกาสสมควรแล้วก็จะทำการยึดอำนาจแล้วกู้อิสรภาพประเทศให้พ้นจากแอกของญี่ปุ่นและการควบคุมของผู้นำ...ปัจจุบัน ส่วนกลุ่มเล็กๆ ของผู้นำนิยมสัมพันธมิตรที่ยังอยู่ในรัฐบาลนั้น... ไม่ทราบว่าเกี่ยวข้องกับขบวนการนี้หรือไม่”