พิธีฝังหมุดคณะราษฎร กับ กุหลาบ สายประดิษฐ์ และ ข้างหลังภาพ

ระบอบรัฐธรรมนูญ

กุหลาบ สายประดิษฐ์

งานฉลองรัฐธรรมนูญ ได้ผ่านไปแล้ว เราควรจะพินิจ พิจารณาดูว่า ในวาระที่เราทำการฉลองรัฐธรรมนูญรอบปีที่สี่นี้ ได้มีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้นบ้าง ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ความเลื่อมใสศรัทธา ในการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญนี้ได้ฝังแน่นอยู่ในดวงใจของประชาชนยิ่งขึ้นเปนลำดับมา.

ในประการแรก เรามีความยินดี ที่ได้ทราบความคิดเห็นของคณะกรรมการจัดงานฉลองรัฐธรรมนูญ ซึ่งประกอบด้วย ท่านรัฐมนตรี ท่านผู้แทนราษฎร ท่านข้าราชการ ทั้งฝ่ายทหาร และพลเรือน ในข้อที่ได้ดำริปรับปรุงงานฉลองรัฐธรรมนูญให้บังเกิดผล โดยมิใช่แต่ในทางบรรเทิงเริงรมย์เท่านั้น หากยังมุ่งหมายให้เกิดคุณประโยชน์ในทางส่งเสริมกำลังวังชาของบ้านเมืองอีกด้วย. คณะกรรมการได้จัดงานนี้ โดยยึดถือหลัก ๖ ประการ ของคณะราษฎรเปนรากฐานแห่งความคิด. นายพันเอก หลวงชำนาญยุทธศิลป์ ประธานกรรมการจัดงานฉลองรัฐธรรมนูญ กล่าวก่อนหน้าที่จะมีงานฉลองรัฐธรรมนูญปีนี้ว่า “ได้มีผู้กล่าวกันว่า เมื่อมาดูงานฉลองรัฐธรรมนูญแล้ว ไม่ใคร่เกิดความรู้สึกว่ามาดูงานอะไร การจัดควรจัดให้ผู้มาดูเกิดความรู้สึกว่า เปน งานฉลองรัฐธรรมนูญจริงๆ จึงจะเหมาะ ไม่ควรจะเปนงานฉลองรัฐธรรมนูญแค่ในนามเท่านั้น ควรจะเปนไปในทางส่งเสริมรัฐธรรมนูญจริงๆ” เรารู้สึกปลาบปลื้มใจมากที่ได้ฟังถ้อยคำเช่นนี้. เมื่อเราบอกว่าเราจะทำอะไรแล้ว เราก็ควรจะทำให้ปรากฏออกมาตลอดถึงรูปกายและจิตต์ใจด้วย อย่าเพียงแต่จะให้ได้ยินแต่นามเท่านั้น.

ได้มีเหตุการณ์ใหม่ปรากฏขึ้นเปนพิเศษในปีนี้ ซึ่งเปนการส่งเสริม ความเลื่อมใส ศรัทธาในการปกครอง ระบอบรัฐธรรมนูญให้ตราตรึง แน่นแฟ้นอยู่ในดวงใจของประชาชนทั่วไป. เหตุการณ์ที่ว่านี้ คือ การฝังหมุดก่อเกิดรัฐธรรมนูญ เมื่อวันที่ ๑๐ เดือนนี้ เพื่อเปนที่ระลึกถึงวันประกาศอิสสรเสรี เมื่อวันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๕.

นอกจากสุนทรพจน์สั้นๆ อันจับใจที่เจ้าคุณพหลฯ ได้กล่าวต่อหน้าชุมนุมสหายผู้ร่วมตายของท่าน ในการทำพิธีฝังหมุดนั้นแล้ว ท่านหัวหน้าวีระบุรุษวันที่ ๒๔ มิถุนายน ยังได้กล่าวสุนทรพจน์ทางวิทยุกระจายเสียง ในค่ำวันเดียวกันนั้นอีก.

ท่านกล่าวถึงการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญว่า “การปกครองตามระบอบนี้ ได้ให้สิทธิเสมอภาคและเสรีภาพ แก่ประชาชนพลเมืองทั่วๆ ไป ไม่มีการเลือกที่รักมักที่ชังแต่ประการใดหามิได้ ดำเนินวิธีการปกครองเปนสายกลาง ไม่หนักหรือเอนเอียงไปทางหนึ่งทางใด เปนการปกครองที่มีระเบียบแบบแผนอย่างละเอียดละออ.”

ท่านชี้นิสสัยใจคอของคนไทยว่า “พลเมืองของประเทศสยาม มีสายโลหิตสืบเนื่องมาจากคนชาติไทยแต่ครั้งโบราณกาล เปนบุคคลที่ชอบอิสสระภาพและเสรีภาพมาแต่ดั้งเดิม จึงได้ชื่อว่าเปน “คนไทย” หมายความว่า เปนคนที่มีอิสสระเสรีแก่ตัว ไม่มีจิตต์ใจเปนทาส”

สุนทรพจน์อันมีค่าของท่านผู้นำผู้นี้ รวมทั้งเหตุการณ์บางอย่าง ที่เราได้นำมากล่าวไว้แต่ข้างต้นนั้น ย่อมจะเปนเครื่องส่งเสริมความเลื่อมใสศรัทธาในการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญให้ฝังแน่นอยู่ในดวงใจของประชาชนทั่วไป มีความมั่นคง ไม่คลอนแคลน เช่นเดียวกับหมุดกำเนิดรัฐธรรมนูญ ที่คณะก่อการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ได้ทำพิธีฝังลงไว้แล้วฉะนั้น.

เพื่อที่จะรักษาความเลื่อมใสศรัทธาของประชาชนในการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญ ให้ยืนยงคงอยู่ชั่วกาลนาน เราคิดว่า เราควรจะช่วยชี้ให้ประชาชนทั่วไปเข้าใจชัดแจ้งในสารัตถแห่งการปกครองระบอบนี้.

เมื่อพูดถึงการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญแล้ว เราต้องระวังอย่างยิ่งที่จะไม่เอาไปพัลวันกับการปกครองของบางประเทศ ซึ่งแม้ว่ามีรัฐธรรมนูญก็ตาม แต่เจ้าตำราไม่เรียกการปกครองของบางประเทศเช่นนั้นว่าปกครองตามระบอบรัฐธรรมนูญ เช่นประเทศอิตาลีและเยอรมันนี เปนต้น เราเรียกว่าปกครองโดยระบอบเผด็จการ.

ประเทศเช่นที่กล่าวนามทั้งสองนั้น แม้ว่ามีรัฐธรรมนูญก็จริง แต่ว่ารัฐธรรมนูญนั้น เขามีไว้ไม่ใช่เพื่อประโยชน์ของประชาธิปตัย แต่เพื่อประโยชน์ของคณะของเขาโดยฉะเพาะ. ในประเทศเยอรมันนี เมื่อท่านฮิตเล่อร์ได้อำนาจบงการ แม้ในสมัยที่ท่านฮินเด็นเบอร์กยังเปนประธานาธิบดีอยู่ คณะการเมืองต่างๆ ก็ตั้งอยู่ไม่ได้. เสรีภาพของมวลชนก็วอดวายไป รัฐธรรมนูญของไวมาร์ก็สิ้นลมปราณ เยอรมันนีมีรัฐธรรมนูญใหม่จริง แต่ไร้ซสต๊ากไม่ใช่ที่ชุมนุมของผู้แทนราษฎร หากเปนที่ชุมนุมของคณะนาซี. ในประเทศอิตาลี ก็เช่นเดียวกัน สภาใหญ่ของคณะฟัสซิสต์วางอยู่บนศีร์ษะของสภา ที่มีชื่อคล้ายๆ สภาผู้แทนราษฎรของเรา. ไม่มีอาหารอะไรเลย ในรัฐธรรมนูญของประเทศทั้งสองนั้น ที่พระแม่จ้าวแห่งเสรีภาพจะเสวยเข้าไปได้พระแม่จ้าวองค์นั้นทรงเหลือแต่โครงกระดูก.

ส่วนประเทศที่ปกครองด้วยลัทธิประชาธิปตัย คือถือว่าปวงชนเปนใหญ่นั้น นอกจากจะมีรัฐธรรมนูญแล้ว ยังจะต้องยินยอมให้รัฐสภาเปนใหญ่ด้วย แลรัฐสภาจะเปนรัฐสภายิ่งขึ้นก็ต่อเมื่อมีคณะพรรคการเมืองแล้ว นี่เปนสารัตถของลัทธิประชาธิปตัย หรือสารัตถแห่งการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญ ตามความหมายที่บรรดาผู้นำในประเทศของเรา จำนงจงใจ ให้ยืนยงคงอยู่ชั่วกาลนาน แลประชาชนชาวไทยได้ฝังความเลื่อมใสศรัทธาลงไว้อย่างลึกซึ้งแล้ว.

ในลัทธิเผด็จการนั้นไม่ว่าจะในรูปใดแบบใด ย่อมถือคติที่ตรงกันอยู่อย่างหนึ่ง คือรัฐสภาไม่ใช่เปนสิ่งสำคัญ บางประเทศก็ล้มรัฐสภาเสียเลย แลแม้ว่าจะยังคงสถิตย์อยู่. ก็เปนรัฐสภาที่ไร้กำลังวังชาด้วยประการทั้งปวง. ในลัทธิประชาธิปตัย ชีวิตของลัทธินั้นฝากไว้กับรัฐสภา รัฐสภาเปนที่สิงสถิตย์วิญญาณของประชาธิปตัย. ลัทธิทั้งสองนี้ ดำเนินการปกครองบ้านเมือง ต่างกัน ไกลกัน เปนตวันออกกับตวันตก เปนของพบกันไม่ได้อย่างเด็ดขาด.

ฉะนั้น เมื่อพูดถึงการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญแล้ว เราพึงเข้าใจโดยแจ้งชัดว่า ระบอบรัฐธรรมนูญที่ปวงชนชาวสยามเลื่อมใสบูชาอยู่ในบัดนี้ คือระบอบรัฐธรรมนูญที่ยกย่องว่ารัฐสภาเปนใหญ่ ไม่ใช่คนๆ เดียวเปนใหญ่ รัฐธรรมนูญที่ปรนปรือพระแม่จ้าวแห่งเสรีภาพให้ทรงสมบูรณ์พูลสุข ไม่ใช่ปล่อยพระองค์ไว้ให้เหลือแต่โครงกระดูก. ประเทศที่แม้ว่ามีรัฐธรรมนูญ ถ้าทำลายสิ่งทั้งสองนี้แล้ว เจ้าตำราไม่เรียกว่าปกครองตามระบอบรัฐธรรมนูญ แต่ถือว่าเปนปรปักษ์ต่อระบอบรัฐธรรมนูญ.

เราทั้งหลายเลื่อมใสศรัทธาระบอบรัฐธรรมนูญที่ยกย่องว่ารัฐสภาเปนใหญ่. เราทั้งหลายมีความเห็นแน่วแน่เปนอันหนึ่งอันเดียวกันแล้วในที่จะเชิดชูระบอบรัฐธรรมนูญของเรา.

ความเสมอภาค

กุหลาบ สายประดิษฐ์

งานฉลองรัฐธรรมนูญเพิ่งผ่านพ้นไป จิตต์ใจของประชาชนพลเมืองยังเต็มไปด้วยความหอมหวล ในงานฉลองรัฐธรรมนูญของเรา. ความกระตือรือร้นที่จะส่งเสริมความเลื่อมใสศรัทธาการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญ ยังเต้นอยู่ในหัวอกของผู้ที่สนใจ. การฝังหมุดก่อกำเนิดรัฐธรรมนูญที่คณะผู้ก่อการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ได้ชุมนุมกันกระทำ เมื่อวันที่ ๑๐ เดือนนี้ เปนเหตุการณ์ที่จับใจตรึงใจประชาชนทั่วหน้า หมุดนั้นแทนดวงใจของบรรดาท่านวีระบุรุษแห่งวันที่ ๒๔ มิถุนายน ซึ่งเมื่อก่อกำเนิดรัฐธรรมนูญแล้ว ก็ฝังดวงใจไว้ในรัฐธรรมนูญ ท่านเหล่านั้นไม่เพียงแต่จะก่อกำเนิด ยังตามพิทักษ์รักษารัฐธรรมนูญ ตลอดเสมอไปด้วย

การส่งเสริมให้เกิดความเลื่อมใสศรัทธาการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญนั้น มีทางที่จะทำได้หลายทาง ทางหนึ่งที่ควรทำก็คือ พยายามชี้แจงให้คนทั้งหลาย ได้เข้าใจ กลไก ในระบอบการปกครองอันนี้ เท่าที่เราเห็นว่าอาจมีความเข้าใจผิดกันอยู่ หรือยังไม่เปนที่แจ้งชัดพอ.

ตามความเห็นของเรา เราแน่ใจว่า เปนความจำนงจงใจของประชาชนคนไทยอยู่แล้ว ที่จะร่วมมือกับบรรดาผู้นำ เชิดชูระบอบรัฐธรรมนูญของเรา แต่ว่าการเชิดชูนั้นจะมีค่ายิ่งขึ้น ถ้าได้กระทำไปด้วยความรู้แจ้ง ในสิ่งที่เรากำลังเชิดชูอยู่.

เราเคยได้ยินกล่าวกัน ถึงเรื่องความเสมอภาคในลัทธิประชาธิปตัย หรือในการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญนี้. เคยมีผู้เข้าใจอยู่บ้างว่า ลัทธิประชาธิปตัย จัดให้คนเสมอกันทุกอย่างทุกประการ แลด้วยความเข้าใจเช่นนี้ อาจทำให้เกิดการเรียกร้องในสิ่งที่เปนไปไม่ได้. บางท่าน ที่คิดว่าความเข้าใจเช่นนี้ เปนการถูกต้อง และเมื่อถือหลักตามความจริงที่ว่า เปนธรรมชาติของมนุษย์ที่จะเสมอกันไม่ได้ ก็ลงความเห็นว่า สิ่งนี้เปนความอ่อนแอ หรือความสำคัญผิดในลัทธิประชาธิปตัย.

ผู้ที่มีความเข้าใจเช่นนี้ แม้ถึงว่ามีน้ำใจเชิดชูระบอบรัฐธรรมนูญอยู่ แต่ก็อาจจะเสื่อมถอยน้ำใจลงไปได้ ด้วยเหตุสำคัญผิดในลัทธิประชาธิปตัย โดยความเข้าใจผิด. เราคิดว่า ความเข้าใจผิดเช่นนี้อาจจะยังล่องลอยอยู่ในบางหนบางแห่ง ถ้าได้ช่วยกันปัดเป่าให้เกิดความเข้าใจอันถูกต้องแล้ว ท้องฟ้าแห่งประชาธิปตัยก็จะปลอดโปร่ง ปราศจากเมฆหมอกด้วยประการทั้งปวง เราทั้งหลายก็จะแลเห็นดวงหน้า เห็นดวงใจของกันและกัน ที่มุ่งหมายจะเชิดชูรัฐธรรมนูญด้วยกันทั้งนั้น โดยถนัดถนี่.

ตามความจริงนั้น ลัทธิประชาธิปตัย มิได้สำคัญผิด อย่างที่อาจเข้าใจผิดกันได้ ลัทธิประชาธิปตัย มี ความเฉลียวพอที่จะไม่ประพฤติในสิ่งที่จะพร่าวิญญาณของมนุษยภาพ คือประพฤติในสิ่งที่ฝืนธรรมชาติ ดั่งที่ลัทธิอื่นจะพึงกระทำ แลได้กระทำมาแล้ว. ลัทธิประชาธิปตัยไม่กดขี่เบียดเบียฬบุคคล ไม่ว่าจะเปนในทางกายหรือในทางความคิดเห็น หรือในทางอื่นใด. ลัทธิประชาธิปตัยอุบัติขึ้น เพื่อที่จะต้อนรับความเปนมนุษย์ในมนุษย์ทุกคน มิใช่ต้อนรับในคนหนึ่ง และปฏิเสธในอีกคนหนึ่ง ซึ่งเคยมีอยู่ แลคงมีอยู่ ในลัทธิอำนาจสิทธิขาด. ลัทธิประชาธิปตัยให้โอกาส แต่ไม่เคยเข้าจัดแจงให้คนเสมอกันในทุกสิ่งทุกอย่าง ลัทธิประชาธิปตัยไม่จัดให้คนเสมอกันในทางฝืนธรรมชาติ เพราะว่า ไม่มีอะไรที่จะเขลาเกินไปกว่าความพยายามเช่นนี้. ความเสมอภาค ในลัทธิประชาธิปตัย ไม่ได้หมายความว่าคนทุกคนจะต้องฉลาดเท่ากัน มีตำแหน่งเท่ากัน มีเงินเดือนเท่ากัน ฯลฯ หามิได้.

ลัทธิประชาธิปตัยมีระเบียบวินัย มีผู้ใหญ่ผู้น้อย มีผู้นำผู้ตาม. ความเสมอภาคในลัทธิประชาธิปตัย หมายถึงความเสมอภาคในกฎหมาย เปนต้นว่า ถ้ากฎหมายยอมให้มีการวิพากษ์เรื่องการปกครองต่างๆ ได้ หนังสือพิมพ์ทุกฉะบับก็มีสิทธิจะวิพากษ์ได้เท่าเทียมกัน.

นี่คือความเสมอภาคในลัทธิประชาธิปตัย ความเสมอกันในสิทธิ ในเสรีภาพ เท่าที่บัญญัติไว้ในกฎหมาย มิใช่ความเสมอภาคในทุกสิ่งทุกอย่าง เช่นว่าจะเข้าจัดแจงให้คนมั่งมีเท่าๆ กัน หามิได้. ลัทธิประชาธิปตัย ไม่จัดให้คนเสมอกันในสิ่งที่จะเปนจริงไม่ได้. ลัทธิประชาธิปตัยคล้อยตามธรรมชาติ ยิ่งกว่าลัทธิอื่นจะคล้อยตามได้.

นี่เปนคำชี้แจงโดยย่อของเรา ถึงเรื่องความเสมอภาค ที่มีอยู่ในลัทธิประชาธิปตัย เราคิดว่าถ้าคนทั้งหลายได้เข้าใจชัดแจ้งดั่งนี้แล้ว ก็คงจะไม่เห็นความเสมอภาคในลัทธิประชาธิปตัย เปนของอ่อนแอเปนแน่ ตรงกันข้าม คงจะชื่นชมเปนความเข้มแข็ง เปนความเฉลียวฉลาด ซึ่งลัทธิอื่น นอกจากประชาธิปตัยแล้ว จะจัดแจงให้ได้ส่วนสัดอันงดงามถึงปานนี้หามีไม่.

ถ้าเราเข้าใจลัทธิประชาธิปตัย หรือการปกครองระบอบรัฐธรรมนูญโดยถูกต้อง โดยชัดแจ้งแล้ว ไม่ว่าเราจะพลิกดูเหลี่ยมไหน ในระบอบนี้ก็จะเห็นแต่ความเหมาะสม แก่การสรรเสริญเยินยอของเราทั้งหลาย เหมาะสมแก่อุปนิสสัยใจคอของชนชาติไทยโดยแท้.