บทความนี้จะเสนอหลักฐานประวัติศาสตร์หายากคือ เอกสารราชการของรัฐบาลในการสนับสนุนให้นายปรีดีเดินทางไปยังต่างประเทศ โดยสะท้อนการลดความขัดแย้งทางการเมืองหลังกรณีสมุดปกเหลืองและแสดงให้เห็นการต่อรองทางอำนาจ

1 ปี หลังจากที่นายปรีดี พนมยงค์ต้องลี้ภัยจากการถูกกล่าวหาว่ามีแนวคิดคอมมิวนิสต์ ได้มีประชาชนหลายจังหวัด รวมถึงพระนครศรีอยุธยา ได้ร่วมลงชื่อในจดหมายถึงรัฐบาลเพื่อเรียกร้องให้ปรีดีกลับมาดำรงตำแหน่งและรับใช้ชาติอีกครั้ง

1 ปี หลังจากที่นายปรีดี พนมยงค์ เสนอเค้าโครงการเศรษฐกิจหรือสมุดปกเหลืองต่อรัฐบาล ได้ถูกเกมการเมืองของฝ่ายพระยามโนปกรณ์นิติธาดากล่าวหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์จนต้องออกจากสยามแต่มีราษฎรเรียกร้องให้กลับมารับราชการดังเดิม

คำถามและคำตอบ ทั้งข้อเสนอ ข้อวิจารณ์ และมุมมองหลากหลาย จากงานเสวนา “อนาคตเส้นทางเศรษฐกิจ คลองไทย - คอคอดกระ - Landbridge จากวิสัยทัศน์ปรีดี พนมยงค์ สู่ยุทธศาสตร์เศรษฐกิจโลกแห่งศตวรรษที่ 21”

กุหลาบ สายประดิษฐ์ วิพากษ์การเมืองไทยสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม เมื่อ พ.ศ. 2493 โดยเสียดสีและยั่วล้อว่า ปัญหาการเมืองของรัฐบาลทั้งการโกง การคอรัปชั่นของผู้มีอำนาจ การค้าของเถื่อนเป็นการสร้าง ‘ทฤษฎีใหม่’ ในยุคนี้

โครงการเกี่ยวเนื่องกับคลองไทย ขุดคอคอดกระ หรือ Landbridge ต้องศึกษาผลกระทบต้องรอบด้านและชัดเจน โดยควรเลือกเพียงโครงการเดียวเพราะประเทศไทยยังมีโครงการฯ อีกมากมายที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจได้เช่นกัน

การให้ความสำคัญต่อการวิเคราะห์ Mega Project ต้องสังเกตความคุ้มค่าหลายมิติที่ไม่ได้มีแค่เรื่องของตัวเลขทางเศรษฐศาสตร์ แต่รวมถึงภูมิรัฐศาสตร์ที่มีส่วนในการถ่วงดุลอำนาจต่อการลงทุนร่วมกันของหลายฝ่านที่ต้องคำนึงถึงบริบทอีกด้วย

วิเคราะห์โครงการระหว่าง Landbridge กับคลองไทย เพื่อเปรียบเทียบจุดอ่อนกับจุดแข็งของทั้งสองโครงการเพื่อประเมินความคุ้มค้าด้านเศรษฐกิจ การขนส่งสินค้า และความมั่นคงระหว่างประเทศ ที่จะส่งผลกระทบต่อประเทศไทยจากทั้งสองโครงการ

“คลองกระ” หรือ “คอคอดกระ” เป็นโครงการที่มีศักยภาพในการพลิกโฉมเศรษฐกิจไทยให้กลายเป็นศูนย์กลางโลจิสติกส์ระดับโลก แต่ยังคงมีประเด็นด้านอำนาจอธิปไตยและการลงทุนที่ต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ